Op afstand

Er komt een WhatsApp bij me binnen van mijn goede vriendin Aafke: ‘mijn pappie heeft in zijn vakantie met vrienden in Italië een zwaar herseninfarct gehad. Het gaat niet meer goed komen’.

Toon was met zeven wandelvrienden naar Cinque Terre, waar ze genoten van de prachtige omgeving, de kust, dierbare vrienden, wijn, de taal en zo meer.

Toon lag op de laatste dag ’s ochtends enorm te snurken maar was niet wakker te krijgen. Zijn kamergenoot haalde de anderen erbij, waarvan twee arts, en ze kwamen meteen in actie. Per helikopter werd hij afgevoerd naar een ziekenhuis in Genua.

Aafke was zaterdagochtend gebeld door haar moeder. Ze racete naar haar moeder toe en ook haar broer kwam daar. Ze moesten zo snel mogelijk naar Genua toe. Dat is wel even wat anders dan het ziekenhuis in de buurt. Je voelt je machteloos, zo ver weg. Je wil gewoon nú daar zijn. Ongeconcentreerd door de schok keken ze naar vliegsites. Gelukkig was er nog een vriend van de familie die rap tickets voor ze boekte naar Milaan. Ze nemen spullen mee voor een dag of drie. In het vliegtuig kijken ze elkaar lamgeslagen aan. Het lijkt wel een slechte film!

In Milaan aangekomen hebben ze contact met een van de wandelvrienden die in Genua is. Artsen zijn Toon op dat moment aan het opereren. Ze krijgen een beetje hoop. Maar aangekomen bij het ziekenhuis horen ze dat de operatie niet succesvol was. Hij is stabiel, aan de beademing, maar in coma. En gaat er niet meer uitkomen. Wat een bericht…. Ze gaan naar Toon en Aafke vertelde me later dat ze terugkijkend denkt dat dit het moment was dat ze afscheid nam van haar vader. Ze had toen sterk het gevoel dat hij er al niet meer was.

En dan zit je in een ziekenhuis in Italië, waar geen arts Engels spreekt. De familie wil een gesprek over overplaatsing naar Nederland , maar dat schiet de Italiaanse arts in het verkeerde keelgat. Tact is dus geboden.

Ze gaan later naar het dichtstbijzijnde hotel, op een ongezellige plek, maar wat doet het ertoe. Ze hebben geen honger, maar nemen wel een lekker glas wijn. De twee wandelvrienden die daar ook zijn, overladen Aafke, haar moeder en broer met goede verhalen over hun vakantie met Toon. Dat hij zo ontzettend genoten had afgelopen week. Dat ze zo’n lol, lekker eten en goede gesprekken hadden gehad. Dit te horen doet ze goed.

De volgende dag gaan ze weer naar het ziekenhuis. Ze schrikken: Toon houdt veel vocht vast, en de volgende dag nog meer. Het is bizar, maar in Italië doen ze dus niets in zo’n situatie. Ze wachten alleen tot er nog iets gebeurt. Een hartinfarct, nog een propje ergens, of een longontsteking. Van de kerk mag je geen handje helpen. De familie wil daarom dat Toon snel naar Nederland kan om daar rustig te sterven. Daar hebben ze een goed gevoel bij. En wetend dat hij binnenkort zal sterven, gaan ze ook vast nadenken over de invulling van het afscheid. Aafke belt me over hun plannen, en ik ga met de echtgenoten van haar en haar broer langs bij locaties om te kijken of dat past bij hun ideeën. Fijn om wat te kunnen doen!

Op maandag hoopt de familie knopen door te kunnen hakken in het ziekenhuis. Er is in ieder geval gesproken met artsen in Nederland en als Toon stabiel blijft mag hij vervoerd worden. Wanneer is alleen nog de grote vraag. De volgende dag komt het verlossende woord: ze gaan donderdag naar huis. De moeder van Aafke zal samen met Toon mee naar Nederland vliegen, en Aafke en haar broer gaan er via Milaan achteraan.

Woensdag, wachtdag. In Italië is het feest. Overal is het druk, fanfares klinken, winkels zijn dicht. Ze vluchten Genua uit, richting Cinque Terre. Ze gaan even genieten van de prachtige omgeving waar Toon zijn laatste dagen met zijn vrienden ook zo genoten had. En ze halen herinneringen op en praten. Over hoe vreselijk het is, wat er nu gebeurd is. Maar vooral ook hoe gelukkig ze zijn met de jaren die ze met hem en van hem hebben mogen meegenieten.

Donderdag. Het gaat nog bijna mis. Eerst is het vervoer van Toon te laat. Dan mag Aafkes moeder ineens niet mee. Er wordt gebeld met Nederland, en dan wordt het toch geregeld, weliswaar met een andere vervoerder. En door deze vertraging missen Aafke en haar broer ook nog bijna hun vliegtuig. Gelukkig komt iedereen ongeveer tegelijk aan in Nederland.

De artsen hier bestuderen het dossier nog een keer goed en onderzoeken Toon nog eens. Vrijdag spreekt de familie de artsen. Die zijn het er unaniem over eens dat er geen reden is waarom er nog langer gewacht zal worden met de volgende stap: Toon van de beademing afhalen en hem rustig en pijnloos te laten inslapen. Aldus geschiedt, diezelfde dag.

Bijna een week na het zware herseninfarct in Italië overlijdt hij. Een week van paniek, onmacht, door afstand, verschillen in taal en normen en waarden. Maar vooral ook een bijzondere week, die Aafke, haar moeder en broer in Italië hadden, zo intens met elkaar.

Het afscheid werd prachtig, zoals ze het al bedacht hadden. Iedereen kreeg een ‘bidprentje’ mee naar huis met een spreuk van Pooh die zo goed bij Toon paste:

Om gelukkig te worden volg je je gevoel!